“Göz Açıp Kapayıncaya Kadar” Bir Kahve Belgeseli Selin Atasoy ve Okan Bayülgen tarafından kaleme alınmıştır. Yönetmenliğini Cem Adıyaman’ın yaptığı bu eser docu-drama yani yarı belgesel türünde çekilen bir filmdir.
Bu filmin başrolüne Okan Bayülgen hayat vermektedir. Filmde, kahvenin gizemli yolculuğu sıra dışı bir bakış açısıyla 75 dakikaya sığdırılmıştır.
Bu belgesel 12 Mart 2021 tarihinde Arçelik’in Youtube kanalında yayınlanmıştır. Belgesel filmin galası ise pandemi şartlarına uygun bir şekilde yapılmıştır. Gala Aysun Öz’ün moderatörlüğü ve Okan Bayülgen’in katılımıyla Zoom üzerinden gerçekleşmiştir.
“Göz Açıp Kapayıncaya Kadar” Bir Kahve Belgeseli’nde Okan Bayülgen’in yanı sıra;
- Doç. Dr. Emrah Safa Gürkan,
- Vedat Ozan,
- Tuncer Tunceli,
- Ahmet Ümit,
- Sahrap Sosyal,
- Ayrıca Didem Şenol gibi isimler deneyimleri ve bilgileri ışığında bu projeye dahil olmuşlardır.
Kahve üzerine yapılan bu yarı belgeselde; uyku ile uykusuzluk arasında gidip gelen ve dolayısıyla da rüya ile gerçeği birbirine karıştıran bir adamın kahvenin tarihine doğru yaptığı o büyüleyici yolculuk konu ediliyor.
Gerçeklik algısını kaybeden bu adama ise kahvenin kokusu ve tadı gerçeklik hissini veriyor. Diğer taraftan bu büyüleyici yolculuğa kimi zaman bir tarihçi, kimi zaman bir edebiyatçı, kimi zaman bir şef ve kimi zaman da bir barista dahil oluyor.
Zaman… Kahve…
Tiktak tiktak tiktak… Saat sesleriyle başlayan yarı belgesel filme Okan Bayülgen’in şapka çıkartan hikaye anlatıcılığıyla zaman ve kahve kavramları dahil oluyor. “Zaman… Kahve… Zaman… Kahve…” kavramları belli bir ritimle tekrarlanıyor.
Filmin giriş kısmında Okan Bayülgen, zamanın durağanlığına karşın kahvenin yaydığı o kıpır kıpır enerjiye dikkat çekiyor. Okan Bayülgen “Zamanı kıpırdatmak” tabiriyle izleyicinin dikkatini çekmeye çalışıyor.
Okan Bayülgen, kafeinin verdiği o enerjiyi zamanla bütünleştiriyor. Aslında kahveye atfedilen o kıpır kıpır enerjiyi projenin tamamında da hissedebiliyoruz. Sahneler, konular ve kişiler arasındaki geçişlerle adeta belgesel de kahve gibi kıpır kıpır, yerinde duramıyor.
Bu proje esasında Arçelik sponsorluğunda çekilen ve reklam yönü ağır basan yarı belgeseldir. Ancak bir reklam filminden daha fazlası olduğu aşikar. Çünkü Arçelik bir reklamdan daha fazlasını yapmayı hedeflemiş. Bu doğrultuda da kaliteli isimlerle işbirliği gerçekleştirmiş ve ortaya çok daha fazlasını çıkarmış.
Arçelik bu projede kahveden çok fazla da rol çalmamış. Zaman zaman sahneye çıkarak sahneyi gerçek başrole yani kahveye bırakmış. Okan Bayülgen’in nefis seslendirmeleriyle, küçük anekdotlar için kullanılan punto ve yazı stilleri de bu yarı belgesel filme hoş bir hava katmış. İşin özü proje yoğun bilgi akışından kaynaklı sıkıcı havadan sıyrılmış. Ayrıca reklamı da bünyesine adeta baharat tadında dahil etmiş.
Bu projenin dikkat çeken diğer bir özelliği ise; Türk kahvesinin ülke sınırları ve ülke sınırları dışındaki popülerliğini arttırmayı amaçlamasıdır. Türk kahvesini dünyada daha bilinir hale getirmeyi hedefleyen bu projede Türk kahvesinin belli bir standartı yakalaması üzerine durulmuştur. Kısacası bu yüksek standardın yani değişmeyen lezzetin bizi dünyanın kahve devleri arasına sokabileceği vurgulanmış.
Didaktik Bir Şölen
Bir Kahve Belgeseli incelemesinin giriş kısmında da değindiğimiz gibi alanında uzman pek çok kişinin projeye dahil olduğunu görüyoruz. Bu da projeye belgesel özelliği katan yegane özellik. Fakat uzmanların bilgi aktarımı adeta bir sohbet havasında kurgulanmış.
Sohbetlere kimi zaman bir kahve dükkanında, kimi zaman eski bir handa, kimi zaman bir evin oturma odasında ve kimi zaman ise bir kafede tanık oluyoruz. Bu sohbetler bize kahve hakkında oldukça ilginç bilgiler veriyor. Ayrıca bu bilgilerin sohbet havasında seyirciye aktarılıyor olması filme akıcı bir hava katıyor.
Bu sohbetler ise kahveyi farklı alanlarda ele alıyor. Her bir uzman kahveye farklı bir pencereden bakmamıza aracı oluyor. Kahvenin ele alınma şekillerini ise şu şekilde özetleyebiliriz:
Kahvenin Ortaya Çıkışı
Bir Kahve Belgeseli’nde ünlü tarihçi Emrah Sefa Gürkan ve Okan Bayülgen arasında geçen sohbetten kahvenin ortaya çıkışı ve dünyaya yayılışı ile ilgili önemli bilgiler ediniyoruz. Kahvenin Osmanlı aracılığıyla Avrupa’ya yayıldığını söyleyen Emrah Sefa Gürkan birtakım ilginç bilgilerle de sohbeti süslüyor.
Kahve ve Edebiyat Arasındaki İlişki
Ahmet Ümit ve Okan Bayülgen’in Büyükada’da gerçekleştirdiği sohbetle kahvenin büyüleyici dünyasına edebiyatın penceresinden tanıklık ediyoruz. Ahmet Ümit, kendi gibi adalarda yaşayan yazarların kahve ile ilişkisine dair küçük anekdotlardan bahşediyor. Böylece edebiyat ve kahve arasındaki ilişkiye de dikkat çekiliyor.
Kahvenin Kokusunun ve Tadının İnsanda Bıraktığı Etki
Parfümer ve koku uzmanı olan Vedat Ozan ile kahvenin kokusunun ve tadının insan üzerinde bıraktığı etkiye dikkat çekiliyor. Hatta Vedat Ozan kahvenin kokusunu hissetmediğimiz takdirde alacağımız tadın hiçbir çekiciliğinin olmadığından bahsediyor. Yani kahvenin aromasının ve kokusunun bir araya gelmesiyle ortaya benzersiz bir içeceğin çıktığından bahsediyor.
Kahve ve Ses Arasındaki İlişki
Bir Kahve Belgeseli’nde Okan Bayülgen ile müzisyen Tuncer Tunalı ile gerçekleştirdiği sohbetten insanların kahve içerken çıkardığı sesten söz ediliyor. Diğer taraftan bu seslerin kişiden kişiye de farklılık gösterdiğine de dikkat çekiliyor.
Okan Bayülgen’in projeye dahil edilen diğer isimlerle gerçekleştirdiği bu tatlı sohbetler bize Türk kahvesi geleneğinden tutun da kahvenin demleme şekillerine kadar pek çok konuda da bilgi veriyor.
Okan Bayülgen’in “Hepsi bir hayal işte kahveyi alıncaya kadar makineden” sözlerinin ardından anda kalmak üzerine yaptığı konuşma ise oldukça etkileyici. Kısacası kahve üzerine yapılmış bu sıra dışı proje baştan sona her bir ayrıntısı ile dikkat çekici ve etkileyici.
Eğer bir kahve tutkunuysanız müsait olduğunuz ilk anda bir fincan kahvenizi hazırlayın ve bu başarılı yarı belgesele göz atın deriz. Filmi buradan izleyebilirsiniz.
“Göz Açıp Kapayıncaya Kadar” Bir Kahve Belgeseli hakkındaki düşüncelerinizi bizimle yorum kısmında paylaşabilirsiniz. Şimdiden keyifli seyirler dileriz.
